Copywriting là một trong những high-income skills (kỹ năng mang lại thu nhập cao) được quan tâm nhiều nhất những năm gần đây, đặc biệt là trong nền kinh tế sáng tạo (creator economy).
Đây là kỹ năng hiếm hoi vừa dễ tiếp cận vừa có khả năng tạo ra thu nhập cao, mà không cần phải qua một lớp đào tạo chính quy nào. Các doanh nghiệp luôn cần các copywriter tài năng. Chưa kể, nếu bạn sẵn sàng luyện viết chăm chỉ, phát triển kỹ năng và xây dựng danh tiếng của mình, copywriting có thể mang đến một sự nghiệp tự do bền vững.
Nhưng nó không hề dễ dàng như những khóa học copywriting ngoài kia thường nói. Để trở thành một copywriter sống tốt với nghề, bạn phải mất nhiều thời gian và công sức học kiến thức nền, thực hành ngay những gì đã học được, mở rộng networking và bắt đầu kiếm tiền. Cùng mình khám phá con đường trở thành copywriter chuyên nghiệp từ con số 0 nhé!
1. Why: Tại sao bạn muốn học copywriting?
Mình đã gặp nhiều người rất thích viết, họ vui khi được viết và nghĩ rằng khi viết nội dung cho khách hàng cũng vui như vậy. Nhưng thực tế lại hoàn toàn ngược lại, viết kiếm tiền chẳng vui chút nào.
Vì người viết phải tuân theo những quy tắc riêng, phải làm theo ý khách hàng, thậm chí phải viết ra những điều khác với giá trị bạn theo đuổi (nếu là người mới chưa có nhiều lựa chọn). Viết khi đó không còn là niềm vui, mà trở thành một áp lực vô hình.
Nếu không có một lý do đủ lớn, chúng ta sẽ rất dễ bỏ cuộc khi gặp khó khăn, thách thức. Lý do tại sao bạn lại chọn Copywriting?
- Bạn xác định copywriting là nghề để kiếm tiền lâu dài hay chỉ phát triển ngắn hạn?
- Bạn có thực sự thích viết hay chỉ FOMO vì người khác có thể kiếm được tiền, làm việc tự do nhờ biết copywriting?
- Bạn có cam kết viết đều đặn mỗi ngày hay không? Vì đó là con đường bền vững nhất để phát triển kỹ năng này.
Nếu không lập kế hoạch và nghiêm túc với con đường sự nghiệp của mình, bạn sẽ trở thành một phần kế hoạch của người khác. Nói như vậy không có nghĩa là mọi kế hoạch đều dẫn đến thành công, dĩ nhiên bạn vẫn gặp phải những thách thức không đoán trước được. Nhưng chắc chắn, bạn sẽ đỡ “chông chênh” với đời hơn.
2. What: Copywriting là gì?
Copywriting (viết quảng cáo) là kỹ năng viết thuyết phục được sử dụng để quảng bá sản phẩm và dịch vụ của một thương hiệu. Đây là một kỹ năng quan trọng giúp thúc đẩy doanh số bán hàng và tăng trưởng kinh doanh.
Ví dụ về copywriting bao gồm:
- Bài viết quảng cáo (content ads)
- Trang bán hàng (landing page/ sales page)
- Khuyến mãi và bản tin qua email (email promotions and newsletters)
- Thư bán hàng (sales letters)
- Tài liệu quảng cáo (brochure)
- Tagline, slogan
- …
3. Làm copywriter làm là gì?
Nhiều bạn mới bắt đầu dấn thân vào nghề viết thường nhầm lẫn giữa copywriting (viết quảng cáo) với content writing (viết nội dung). Thực tế tại thị trường lao động Việt Nam, 2 kỹ năng này cũng không được phân định rõ ràng.
Người viết quảng cáo (copywriter) tập trung vào việc tạo nội dung thu hút chuyển đổi, thúc đẩy các hành động cụ thể của khách hàng tiềm năng. Mặt khác, người viết nội dung (content writer) lại thường viết nội dung sáng tạo nhằm xây dựng thương hiệu, kết nối với khách hàng tiềm năng và cung cấp thông tin hữu ích cho người đọc. Chi tiết về sự khác nhau giữa 2 kỹ năng copywriting và content writing bạn có thể đọc thêm tại bài viết “Content writing & Copywriting: Đâu là công việc dành cho bạn?”
Là một người viết quảng cáo, bạn phải chú ý đến từng chi tiết và cách lựa chọn từ ngữ hoặc cách diễn đạt. Viết quảng cáo cũng giống như kể chuyện, bạn kể một câu chuyện để thu hút khách hàng kết nối với thương hiệu, hiểu hành trình của thương hiệu và chọn mua sản phẩm/ dịch vụ của thương hiệu.
Để trở thành một copywriter giỏi, bạn phải là một người viết và là một nhà tiếp thị giỏi. Những copywriter thành công trên thế giới đều dành phần lớn thời gian để viết và làm các hoạt động tiếp thị như:
- Nghiên cứu đối tượng mục tiêu
- Phân tích đối thủ cạnh tranh
- Đánh giá dữ liệu phản hồi của khách hàng
- Chỉnh sửa và tối ưu nội dung
- …
4. Sự khác biệt giữa agency copywriter, corporate copywriter & freelance copywriter
4.1 Agency copywriter
Copywriter tại agency phải đảm nhận vai trò viết quảng cáo nhiều khách hàng cùng lúc và thường làm việc toàn thời gian. Nếu làm việc tại một agency đa ngành, đòi hỏi bạn phải có khả năng sáng tạo và linh động trong việc chuyển đổi giọng điệu nhằm giữ được bản sắc thương hiệu của từng khách hàng.
Khi còn là copywriter tại agency, mình thường làm các công việc như: viết nội dung quảng cáo trên mạng xã hội, viết nội dung trang web/ blog, viết nội dung landing-page, viết bài PR báo chí, viết nội dung brochure/ leaflet và brainstorming ý tưởng nội dung cho tagline/ slogan dự án.
4.2 Corporate copywriter
Tại các doanh nghiệp Việt Nam thường không có vị trí copywriter, thay vào đó, chủ doanh nghiệp sẽ tìm kiếm ứng viên Content Marketing hoặc Content Creator. Đây là những vị trí được xem là đa nhiệm hơn, bởi ngoài viết quảng cáo bạn còn đảm nhận thêm các nhiệm vụ khác như: viết nội dung, thiết kế hình ảnh cơ bản, chỉnh sửa video cơ bản, livestream, chạy quảng cáo,…
Nếu may mắn tìm được công việc copywriter tại doanh nghiệp, công việc chính của bạn sẽ là: Làm việc với các vị trí digital marketer, designer, editor,… để viết nội dung phù hợp với mục tiêu của công ty. Về cơ bản, các nội dung sẽ xoay quanh thương hiệu và sản phẩm/ dịch vụ của doanh nghiệp (chủ yếu là social media và website).
4.3 Freelance copywriter
Trở thành một copywriter làm việc tự do cho phép bạn đặt ra mức giá dựa trên kinh nghiệm của mình và lựa chọn khách hàng làm việc cùng. Bạn cũng có thể làm nhiều hoặc ít dự án tùy theo thời gian rảnh và khả năng đáp ứng công việc của bản thân.
Đây là một cơ hội giúp bạn gia tăng thu nhập và mở rộng sự nghiệp. Tuy nhiên, làm việc tự do không dành cho tất cả mọi người. Để trở thành một freelance copywriter, bạn buộc phải có kinh nghiệm dày dặn và nhận được sự tín nhiệm nhất định. Bởi không chủ doanh nghiệp nào bỏ tiền ra thuê một freelancer về để “dạy việc” cho cả, họ cần một đối tác giúp họ phát triển nội dung và gia tăng doanh thu hiệu quả.
5. Bước đầu để trở thành copywriter: Tìm niche copywriting của bạn
Một trong những cách tốt nhất để trở thành một copywriter thành công là chọn một lĩnh vực cụ thể và trở thành chuyên gia trong lĩnh vực đó.
Hãy suy nghĩ về loại nội dung bạn tự tin khi viết nhất, điều này sẽ giúp bạn xác định bạn muốn trở thành một copywriter như thế nào. Một số nhóm copywriter khác nhau và công việc cụ thể bạn có thể tham khảo là:
- Marketing copywriter: Tập trung vào việc tạo nội dung tiếp thị và quảng cáo. Ví dụ: quảng cáo kỹ thuật số, thông cáo báo chí, chiến dịch email, tài liệu quảng cáo và landing page.
- Social media copywriter: Viết nội dung bài đăng và các bài quảng cáo trả phí trên mạng xã hội như Instagram, Facebook.
- Brand copywriter: Truyền tải thông điệp của thương hiệu trong tất cả các hoạt động truyền thông nội bộ và bên ngoài. Ví dụ: Hướng dẫn về phong cách thương hiệu, slogan, bao bì sản phẩm, tuyên bố sứ mệnh và nội dung trang web.
- SEO copywriter: Tối ưu hóa công cụ tìm kiếm để tăng số lượng người sử dụng lựa chọn và truy cập trang web. Ví dụ: blog SEO, nghiên cứu từ khóa, nội dung trang web, mô tả và tiêu đề meta.
- Technical copywriter: Giải thích lợi ích và cách sử dụng sản phẩm hoặc dịch vụ một cách dễ hiểu nhất. Ví dụ: hướng dẫn sử dụng, bao bì sản phẩm, nội dung trợ giúp, câu hỏi thường gặp (FAQ), hướng dẫn sử dụng.
6. Những kỹ năng quan trọng copywriter cần có
Nếu bạn yêu thích copywriting và muốn trở thành copywriter chuyên nghiệp, đây là một số kỹ năng chất quan trọng bạn cần trang bị để phát triển sự nghiệp:
Kỹ năng viết
Là một copywriter, ngôn từ chính là phương tiện và là “vũ khí” của bạn. Khả năng truyền đạt ý tưởng bằng văn bản để thuyết phục khách hàng hành động là kỹ năng mà tất cả các copywriter buộc phải có.
Nhiều người nghĩ viết là một bản năng, nhưng kỹ năng này đến từ việc rèn luyện nhiều hơn. Bạn không cần phải là một nhà văn giỏi để bắt đầu, chỉ cần luyện tập viết nhiều hàng ngày, kỹ năng viết của bạn sẽ cải thiện qua thời gian.
Nghiên cứu thông tin
Viết quảng cáo không chỉ là viết, mà còn là quá trình nghiên cứu thị trường, đối tượng mục tiêu cũng như chủ đề bạn sẽ triển khai. Bởi, bí quyết để thuyết phục khách hàng chính là biết yếu điểm của họ và dùng ngôn từ đánh trúng vào đó.
Kỹ năng nghiên cứu cùng sự tò mò, mong muốn học hỏi những điều mới chắc chắn sẽ giúp bạn tiến xa hơn trong sự nghiệp copywriter.
Định hướng chiến lược
Một copywriter sẽ cần có khả năng đánh giá công việc của mình từ góc độ khách quan. Bạn sẽ rà soát nội dung của mình để chỉnh sửa lỗi ngữ pháp, chính tả, dấu câu,… nhằm mang đến một bài copy chất lượng.
Bạn cũng cần làm việc với nhiều phòng ban khác như sales, chăm sóc khách hàng,… để hiểu về những vấn đề khách hàng đang gặp phải, tinh chỉnh nội dung và đề xuất chiến lược phù hợp.
Kỹ năng giao tiếp
Ngoài giao tiếp bằng văn bản, copywriter cũng cần có kỹ năng giao tiếp bằng lời nói hiệu quả. Khả năng diễn giải ý tưởng hoặc nội dung bạn đang viết về, lên tiếng trong các cuộc họp, trao đổi thông tin với đồng nghiệp và khách hàng cũng như khởi xướng các hoạt động bán hàng khi cần thiết đều là cần kỹ năng giao tiếp hiệu quả.
Sáng tạo
Để cho ra đời những nội dung quảng cáo vừa độc đáo vừa hiệu quả, copywriter cần có óc sáng tạo - khả năng đưa ra những giải pháp mới mẻ cho những vấn đề tưởng như đã cũ.
Khi viết quảng cáo, bạn có thể vận dụng phương pháp kể chuyện với những ví dụ phù hợp, giúp nội dung dễ hiểu và hấp dẫn hơn. Bạn cũng có thể thêm sơ đồ khối, biểu đồ hoặc các hình ảnh khác để trực quan hoá nội dung.
Sử dụng công nghệ
Copywriter cũng cần có khả năng sử dụng các công cụ như hệ thống quản lý nội dung, Google Analytics, mạng xã hội, AI,… để phục vụ công việc.
Và nhiều còn nhiều kỹ năng và tư duy bổ trợ như: Tư duy logic, tư duy phản biện, khả năng liên tưởng - liên kết, khả năng quan sát, cẩn thận, tỉ mỉ, kiên trì,.. Tất cả đều góp phần quan trọng giúp bạn trở thành một copywriter chuyên nghiệp.
Nghe có vẻ khó đúng không? Vậy bạn nên bắt đầu tự học copywriting như thế nào?
7. Từng bước tự học copywriting
Đến đây, bạn đã hiểu được định nghĩa copywriting và vai trò của một copywriter là gì. Dưới đây là 5 bước bạn có thể tham khảo khi học copywriting:
7.1. Phát triển kỹ năng viết
Có rất nhiều tài nguyên cung cấp các lời khuyên, bài tập và ý tưởng viết có thể giúp bạn phát triển kỹ năng viết.
Bạn có thể bắt đầu rèn luyện kỹ năng viết của mình bằng cách viết nhật ký, chia sẻ những mẩu chuyện nhỏ xung quanh cuộc sống. Chi tiết về lộ trình luyện viết, bạn hãy tham khảo ebook (miễn phí) Lộ trình học viết từ con số 0 của mình nhé!
7.2. Tham gia chương trình đào tạo bài bản
Mặc dù bạn không cần phải có trình độ học vấn chính quy để làm việc ở hầu hết các vị trí copywriting, nhưng nếu có điều kiện bạn nên tham gia một chương trình đào tạo bài bản.
Hầu hết các copywriter thường theo học các ngành như quan hệ công chúng, creative writing, marketing hoặc báo chí. Một số khác chọn theo đuổi ngành tâm lý học để hiểu về tâm lý con người và thuyết phục khách hàng tốt hơn. Nếu bạn học trái ngành, bạn có thể tham gia chương trình đào tạo lấy chứng chỉ hoặc khóa học online, tùy thuộc vào thời gian và tài chính của bạn.
Các khóa học online bạn có thể tham khảo là:
Coursera:
- The Strategy of Content Marketing - Sonia Simone
- Search Engine Optimization (SEO) Specialization - UC Davis
- Google SEO Fundamentals - UC Davis
- Fundamentals of Social Media Advertising - Meta
- Google Digital Marketing & E-commerce Professional Certificate - Google
Udemy:
- The Complete Copywriting Course: Write to Sell Like a Pro
- Professional Technical Writing: Advance Your Writing Skills
- The Social Media Marketing & Management Masterclass 2023
LinkedIn Learning:
- Learning How to Write Marketing Copy
- Marketing: Copywriting for Social Media
- Editing Mastery: How to Edit Writing to Perfection
Nếu bạn không quan tâm lắm đến chứng chỉ và cần một người mentor đồng hành, bạn cũng có thể tham gia chương trình Mentoring 1:1 hoặc lớp Content A-Z của mình. Các chương trình đào tạo của mình đều tập trung vào 3 khía cạnh mindset - skillset - toolset để giúp học viên có thể thực học - thực hành - thực chiến, tự tin đảm nhận công việc sau khi kết thúc khoá.
7.3. Luyện viết các loại nội dung khác nhau
Một trong những cách hiệu quả nhất bạn có thể làm để phát triển kỹ năng copywriting là luyện viết. Bắt đầu với các loại nội dung dạng ngắn như email hoặc bài đăng trên mạng xã hội. Hãy cố gắng viết hàng ngày, dù chỉ là 200 từ.
Thực hành viết đều đặn và nhất quán sẽ giúp bạn cải thiện kỹ năng viết nhanh chóng. Sau đó, bạn có thể chuyển sang viết nội dung dài như bài đăng trên blog, landing page, sales page,…
Khi bạn luyện viết, hãy làm quen với các loại nội dung khác nhau và viết đúng mục đích của chúng. Ví dụ: Đoạn mô tả sản phẩm nêu bật lợi ích của sản phẩm và lôi kéo người tiêu dùng mua hàng ngay lập tức; các bài đăng trên blog hướng dẫn người đọc về một chủ đề liên quan đến thương hiệu và khuyến khích họ tìm hiểu thêm.
Tuy nhiên, để đảm bảo giai đoạn thực hành này diễn ra hiệu quả, bạn nên tìm cho mình một người mentor hỗ trợ góp ý và sửa lỗi chi tiết. Ngành nào cũng cần mentor cả, trong công ty thì có thể là sếp, ngoài công ty có thể là người mentor trong các khóa học hoặc anh chị đi trước. Nhưng hãy tìm những người giỏi và sẵn lòng hướng dẫn, định hướng cho bạn, vì đi một mình dễ lạc lối lắm.
7.4. Phát triển sự hiểu biết sâu sắc về ngành
Thế giới truyền thông - quảng cáo thay đổi liên tục với những xu hướng mới, bạn đừng quên thường xuyên cập nhật các phong cách viết quảng cáo khác nhau, các khía cạnh khác của lĩnh vực copywriting.
Có rất nhiều bản tin, trang web và cộng động kết nối những người viết quảng cáo có thể giúp bạn tìm hiểu thêm về ngành và phát triển kỹ năng của mình. Bạn có thể tham khảo thêm 35+ nguồn tài liệu hữu ích trên hành trình trở thành Content Creator mình đã chia sẻ tại bản tin.
Bên cạnh đó, hãy rèn luyện thói quen phân tích nội dung quảng cáo. Nếu để ý, bạn sẽ thấy những ví dụ về copywriting ở khắp mọi nơi: các áp phích trong cửa hàng tạp hóa, bảng quảng cáo trên vỉa hè thành phố hoặc quảng cáo trong hộp thư đến email, bài viết quảng cáo trên Facebook,… Thay vì loại bỏ những nội dung quảng cáo này, hãy nghiên cứu chúng một cách cẩn thận.
Quan sát những quảng cáo này từ góc độ người tiêu dùng và xác định xem quảng cáo nào hiệu quả? Cách người viết triển khai nội dung thu hút? Câu mở đầu và câu thúc đẩy hành động (CTA) có gì nổi bật? v.v Dựa vào những gì đã phân tích được, bạn có thể áp dụng vào các bài viết của mình.
Một mẹo khác để cải thiện kỹ năng copywriting của bạn là chỉnh sửa lại những nội dung quảng cáo. Ví dụ: bạn đọc nội dung quảng cáo trên Facebook và nhận thấy những điểm cần chỉnh sửa, đó có thể là tiêu đề, đoạn kết hoặc giọng văn (tone & mood) của bài viết - hãy viết lại.
7.5. Thực hiện các dự án để nâng cao kiến thức chuyên môn
Làm copywriting bắt buộc phải thực hành trên dự án thật để đúc rút kinh nghiệm, lý thuyết suông không giúp bạn tiến xa được, sự thật là vậy.
Bạn có thể ứng tuyển vào các vị trí thực tập sinh (intern) có lương hoặc không lương, miễn người leader chịu làm mentor hướng dẫn giúp bạn phát triển. Nếu bạn không tìm được công việc phù hợp thì đây là 2 cách giúp bạn phát triển chuyên môn:
Cách 1:
Bạn có thể tự thực hiện dự án cá nhân bằng cách chọn một thương hiệu bất kỳ, thực hành viết những nội dung về thương hiệu, sản phẩm/ dịch vụ của thương hiệu đó. Lưu ý, hãy chọn thương hiệu mà bạn cảm thấy yêu thích, có sự am hiểu nhất định về mục tiêu, giá trị và đối tượng mục tiêu của thương hiệu - những thông tin quan trọng bạn cần để viết quảng cáo.
Hãy tưởng tượng bạn ứng tuyển vào một thương hiệu, bên cạnh CV bạn còn gửi kèm một bài blog, một bài viết trên mạng xã hội về thương hiệu đó. Rõ ràng đây sẽ là lợi thế cạnh tranh khiến bạn nổi bật giữa vô số email ứng tuyển khác.
Cách 2:
Hãy chủ động liên hệ với một thương hiệu, một chủ doanh nghiệp hoặc một chuyên gia, cho họ biết bạn hiện là copywriter và hỏi xem liệu họ có cần một người viết nội dung miễn phí hoặc với chi phí thấp hay không.
Mình cũng là hướng dẫn học viên tìm kiếm khách hàng bằng cách này. Chỉ cần chủ động liên hệ, bạn luôn có cơ hội làm việc trong các dự án thực tế. Chưa kể, nếu bạn làm tốt, chủ doanh nghiệp hoặc các chuyên gia sẽ luôn sẵn sàng chi trả một khoản tiền tương xứng với năng lực của bạn.
Cuối cùng, đừng quên tạo cho mình một portfolio (hồ sơ năng lực) để ứng tuyển vào các dự án phù hợp trong tương lai nhé!
Tạm kết
Trên đây là lộ trình tự học copywriting cho người mới bắt đầu. Hy vọng những chia sẻ này giúp bạn thêm vững tin trên con đường theo đuổi nghề copywriter.
Hơn ai hết, mình hiểu việc tự học một kỹ năng mới sẽ gặp không ít khó khăn. Nếu bạn cần một người hỗ trợ, bạn có thể đăng ký meeting 1:1 miễn phí với mình hoặc tham khảo chương trình Content A-Z. Bạn có bất kỳ câu hỏi nào về content hoặc copywriting? Đừng ngần ngại bình luận bên dưới, mình sẽ giải đáp!
