[Music] – Nước – Tiếng Gọi Tuyệt Vọng Trong Âm Nhạc Của Florence + The Machine

“Nước” - một trong những nhân tố cấu thành nên sự sống, tạo nên con người luôn sở hữu một sức mạnh mà đến này chẳng ai có thể nắm bắt được. Trong nghệ thuật, nước lại là một chủ đề, một hình tượng không hề xa lạ và luôn là niềm cảm hứng bất tận cho một số nghệ sĩ trong việc thể hiện phong cách và con người của chính mình.

Ý nghĩa của nước trong nghệ thuật

Nếu trong hội họa, nước sẽ là yếu tố luôn đập vào mắt người nhìn, tạo cảm giác thu hút vào sự tĩnh lặng đến u mê của nó thì trong âm nhạc, nước lại mang hình thái thanh âm vang vọng, lúc thì lặng lẽ, lúc thì dữ dội, lúc thì ồn ào, lúc thì sâu lắc mà dù có khác nhau về thể loại, hình thức biểu hiện thì vẫn giữ được sắc thái chung.

Một trong những nghệ sĩ có sự thích thú, hay đúng hơn là ám ảnh, với nước mà tôi rất thích đó là Florence Welch. Tuy không nhiều ca khúc nhưng tôi có một chút kết nối với những bài hát có chủ đề, hình tượng nước, mà thậm chí cả những sân khấu trình diễn của nữ nghệ sĩ tài năng này.

Tất nhiên, nước còn rất nhiều ý nghĩa khác tùy mỗi cá nhân nên tôi chỉ nhắc đến một số ý nghĩa của nó trong các bài hát của Florence + The Machine mà thôi.

Một số ca khúc (có liên quan) đến nước của Florence + The Machine: Never Let Me Go, What The Water Gave Me, Ship To Wreck, Swimming…

Nước - nỗi ám thường trực trong các tác phẩm của Florence + The Machine

Nước không chỉ là chủ đề yêu thích của Florence mà còn xuất hiện trong tác nhiều tác phẩm không liên quan đến nước hoặc trên sân khấu của nữ nghệ sĩ này.

Trong phần nhiều ca khúc của Florence + The Machine, nước có thể là hình ảnh ẩn dụ cho sự “nhấn chìm” hoặc nặng hơn là sự chết chóc.

Florence Welch từng chia sẻ với NME rằng: “Tôi cực kỳ ám ảnh với hình ảnh ngập chìm trong nước. Cảm giác ấy như thể bạn đã bị khuất phục, bỏ cuộc hoặc đại loại như khó có thể chống lại được một điều gì đó tưởng chừng như vượt quá giới hạn của mọi thứ vậy. Có thể điều này đến với tôi khi tôi lần đầu biết yêu là thế nào. Kiểu như toàn tâm toàn ý vào tình yêu vậy. Hồi còn 17 tuổi, tôi từng bị sét ái tình đánh trúng khi gặp một chàng trai đang chơi trong một nhóm nhạc và tôi đoán rằng cậu ấy cũng đã để ý đến tôi.

Một thời gian sau đó, tôi có đi nghỉ mát cùng gia đình khoảng 2 tuần. Hầu như tôi cực kỳ thích thú với cảm giác ngồi dưới đáy hồ bơi và cố gắng hét lên cho thỏa thuê. Lúc ấy, tôi chỉ muốn ở một nơi nào đó có thể giãi bày mọi tâm tình, cảm xúc của mình, nơi mà tôi có thể đấm, đạp, giãy giụa, vùng vẫy, la hét mà không bị bất kỳ điều gì khác chi phối.”

Có lẽ sự ám ảnh bởi nước đến Florence nhiều nhất trong hai album đầu tay là “Lungs” và “Ceremonials” . Nữ ca sĩ cho biết lý do mà cô chọn nước là bởi vì với nước, cô có cảm giác như đang “bị giam cầm trong một chiếc lồng lạnh lẽo và đầy trĩu nặng”. Càng chìm sâu vào trong nước, sức nặng và sự lạnh lẽo ngày càng tăng dần. Và cho đến khi bạn cảm thấy khó thở, không cưỡng lại được thì lúc ấy, “sự nhấn chìm” sẽ đến và mang bạn vào sâu thẳm.

Đây cũng là cách mà cô lý giải giải những dằn xé nội tâm, cảm xúc của mình trong suốt thời kỳ đó. Ở trong album “How Big, How Blue, How Beautiful”, Florence cũng đã lược bỏ hình ảnh của nước vì cô nghĩ rằng, cô đã tìm được cách thoát ra khỏi mặt nước, thoát khỏi sự nhấn chìm khốn khổ kia hoàn toàn. Đây cũng là album mà cô cho khán giả thấy được sức mạnh vượt qua những nỗi đau, vực dậy sức sống. Giờ đây, cô không còn khuất phục trước bất kỳ nỗi đau nào nữa mà bắt đầu xây dựng một chương mới trong cuộc đời.

Gần đây nhất, Florence + The Machine vừa cho ra đời album mới mang tên “High As Hope” mang một dáng vẻ nhẹ nhàng, sâu lắng nhưng cũng đầy tâm sự hơn rất nhiều. Hình tượng nước cũng ít đi hẳn mà thay vào đó là bầu trời, không gian và một cảm giác muốn sải cánh bay hoặc thơ thẫn giữa bầu trời.

Hé lộ những câu chuyện đằng sau những tuyệt tác “nước” của Florence + The Machine

Trong bài viết này, tôi chỉ đề cập và miêu tả sự ám ảnh đặc biệt của Florence Welch với nước thông qua 3 bài hát là Never Let Me Go, What The Water Gave Me, và Ship To Wreck. Cả 3 bài hát này cũng đều được ra MV riêng luôn.

1. Never Me Let Go

“Never Let Me Go” là một đại diện tiêu biểu của nước trong album Ceremonials, một góc nội tâm vừa bí ẩn vừa đầy ý nghĩa mà nếu nghe qua, bạn như “bị đánh đắm” vào một đại dương “cõi lòng” của Florence Welch.

Ngay từ câu mở đầu của bài hát, hình ảnh đại dương hiện lên rất rõ “Looking up from underneath, fractured moonlight on the sea…” và miêu tả trạng thái đang ở tận cùng của biển cả, nơi cô bị nhấn chìm hoặc cũng có thể tự thả mình vào lòng sâu.

Người nghệ sĩ bị nhấn chìm vào đại dương, cố gắng vùng vẫy nhưng rồi cũng bất lực, buông xuôi cho những con sóng ngầm xô đẩy vào tận cùng. Ở nơi ấy, cô được ngủ say, chẳng còn phiền muộn, chẳng cần phải nguyện cầu vì chỉ còn lại sự im lặng dưới đáy biển sâu. Mọi cảm giác, mọi lo âu đều tuôn ra từ trong lòng, hòa vào đại dương rồi trả lại cho trái tim một sự “trống rỗng” đến an bình, điều mà cô chẳng muốn xa rời.

Ở đoạn điệp khúc khi mà những tiếng “Never let me go” vang vọng liên hồi, tạo cảm giác như bị bủa vây bởi những âm thanh từ cõi lòng. Sau khi chìm vào lòng nước, được bao bọc bởi con nước, người nghệ sĩ dường như chẳng muốn thoát ra, chẳng muốn vùng dậy mà chỉ muốn yên bình trong vỏ bọc an toàn ấy. Có lẽ sau những tan vỡ, người ta cứ đắm mình vào thế giới an toàn và bình yên của chính mình, và khi đã quá thoải mái với nó, chẳng ai muốn thoát ra. Nước ở đây, là sự mềm mại, là vòng tay an toàn, là thế giới của cõi lòng muốn an yên.

Thế nhưng, thực tâm, Florence chẳng hề buông xuôi cho số phận, cô chỉ tạm thời “nhượng bộ” (give in) chứ chưa “từ bỏ” (give up). Giấc ngủ này chỉ như để cô được bình tâm, được lắng đọng hồn mình, để mạnh mẽ hơn và thoát khỏi những lời khẩn cầu được bình yên ngay từ trong thâm tâm.

Bài hát cũng như nói về những lỗi lầm trong quá khứ và để chuộc tội, để tha thứ cho chính mình, cô tìm đến đại dương, thế giới quen thuộc đến từ trong tim, thả mình vào đấy, để nhờ những dòng chảy cuốn trôi đi những chất chứa trong lòng.

2. What The Water Gave Me

Chẳng hạn như trong bài hát “What The Water Gave Me”, Florence mượn câu chuyện đau thương của Virginia Woolf - người đã tự tử vào năm 1941 bằng cách nhét đá đầy các túi rồi trầm mình vào lòng nước sâu. Xuyên suốt ca khúc khán giả có thể nghe câu chuyện của Florence Welch phảng phất sự u ám đến kinh hoàng. Ngay từ phần nhạc dạo đầu cũng mang đến không khí tang tóc, chết chóc khiến những người mới nghe lần đầu có thể thấy hơi quái dị, đáng sợ một chút.

Trong bài hát, cuối điệp khúc còn nhắc đến dòng chữ “Pocketful of stones” như một hình ảnh gợi nhớ đến bi kịch đau thương của người phụ nữ trẻ kia.

Khi được hỏi về ý nghĩa của bài hát, Florence cũng bày tỏ: Đó là một cảm giác khá mạnh liệt, tôi cảm thấy như thể cả cơ thể chất chồng bởi đá rồi bị nhấn chìm vào trong nước. Hình ảnh này vừa khá lạ lẫm, ấn tượng nhưng cũng khá là kinh hãi, chỉ nghĩ thôi cũng thấy sợ rồi.

Nó đập vào trí óc, gợi cho người ta hình ảnh chân thực nhất của ý niệm “sự nhấn chìm”. Tất nhiên, nó chẳng quá bạo lực như cách người ta hay nghĩ về những cách thức tự tử khác đâu. Nó đơn thuần chỉ như một thứ gì đó cuốn trôi bạn vào lòng của nó, vào sâu trong nó. Tôi nghĩ đó cũng là một cảm giác khá lãng mạn đấy chứ.”

“Đó giống như một giấc mơ vậy, tôi nghĩ nó từng đến với tôi trước đây rồi. Vì thế mà mỗi khi đến hồ bơi, tôi bất giác lặn xuống tận đáy để tìm lại cảm giác ấy.”

Trong album này, có nhiều lúc trên sân khấu, khi gạt bỏ hết ánh đèn chiếu vào mình, tôi thấy mình có thể cảm nhận rõ những xúc cảm của mình. Tất nhiên, tôi chẳng cần dùng đến nước để thể hiện điều đó. Đây cũng chính là cách để tôi cố che giấu đi những gì đang diễn ra trong tôi mà thôi. Bạn biết đấy, thay vì chỉ nói “Tôi đang cảm thấy như thế này đây, thì tôi có thể miêu tả bằng một cách khác rộng lớn, sâu xa hơn rất nhiều.

Những gì tôi thể hiện đều là “nước”, có thể ở bất kỳ dạng thức nào. Nó có thể là bất kỳ thứ gì và Virginia Woolf đã tìm đến nó và đắm mình trong làn nước. Họa sĩ Fireda Kahlo có lẽ cũng như thế, đã tạo nên một kiệt tác tuyệt vời. Tôi đã bị mê hoặc và sử dụng tên bức tranh ấy để làm tiêu đề cgo bài hát của mình.

3. Ship to Wreck

Đến “How Big, How Blue, How Beautiful”, Florence hầu như chẳng còn dùng “nước” hay nhắc đến nó nữa. “Ship To Wreck” là một ca khúc hiếm hoi có chút gợi nhắc đến biểu tượng này. Ca khúc là bức chân dung tự họa bản thân đang bị bào mòn, đang rơi vào tuyệt vọng nhưng lại được thể hiện vô cùng độc đáo, ấn tượng với những câu từ trau chuốt, đầy ẩn dụ.

Khi “Ship To Wreck” vừa ra lò, tôi đã hơi lo lắng một chút vì có thể nó sẽ không được nhiều người biết đến như các tác phẩm trước đó. Bài hát nghe có chút nhẹ nhàng và hơi “hiền” so với nội dung ẩn chứa bên trong. Ngoài ra, nó cũng không khác như những ca khúc thị trường ngoài kia cho lắm nên khiến tôi có chút thất vọng vì Florence vốn là một nghệ sĩ indie mà tôi cực kỳ hâm mộ. Mãi cho đến khi MV của ca khúc xuất xưởng, thì tôi phải ngay lập tức thay đổi suy nghĩ của mình liền. Bối cảnh MV cực kỳ ăn rơ với bài hát và cũng hoàn toàn liền mạch với câu chuyện mà Florence đã bắt đầu trong “The Odyssey”.

“Ship To Wreck” khắc họa rõ nét hai khía cạnh khác nhau của Florence Welch: một bên là con quỷ nội tâm khắc khoải được giải thoát, được xé toạc lớp vỏ bọc ra ngoài; bên còn lại là một chút gì đó còn đọng lại, một chút trầm lặng, thanh thoát. Cũng như trong MV, Florence phải tự mình đấu tranh với giông bão - một cuộc chiến sinh tồn khắc nghiệt và đau thương. “Did I drink too much/Am I losing touch/Did I build a ship to wreck” như diễn tả chính nội tâm dằn xé của nữ nghệ sĩ khi nói về mối quan hệ tình cảm vô cùng tồi tề và thói nghiện rượu gặm nhấm cô từng ngày.

Ngoài ra, ca khúc còn cho thấy sự cám dỗ khó cưỡng lại của ác quỷ, của thói xấu, của nỗi đau của những điều tồi tệ mà nếu bản thân ta không thay đổi, nó sẽ cứ như một vòng lẩn quẩn ẩn hiện trong cuộc sống.

Cảm nhận riêng

Đối với tôi, nước trong những ca khúc của Florence + The Machine có chút gì đó dịu dàng, lững lờ nhưng cũng có gì đó mãnh liệt, cuộn xoáy. Mỗi bài hát của Florence lúc nào cũng vậy, đưa người nghe thơ thẩn giữa những tầng tâm hồn, khiến họ thẫn thờ, mê mẩn trong thế giới đó cho đến khi mọi thứ bắt đầu dậy sóng. Đó có thể là cảm giác xô đẩy, cảm giác xáo trộn, cảm giác vật lộn giữa những rối loạn nội tâm, giữa những âm thanh rền vang. Con nước nhẹ nhàng, thanh lịch ban đầu, giờ trở thành những lọn sóng mạnh mẽ, cuốn trôi tâm trí vào một miền xoáy nước, nơi chỉ còn những âm vang tuyệt vọng, đau khổ cất lên.

Nước như nỗi nhớ miên man cứ lững lờ trôi còn người cứ như nửa chìm nửa nổi, nửa lênh đênh. Khi cơ thể dần chìm vào bóng tối, bản năng sinh tồn trỗi dậy, hoặc là một loại sức sống mới giúp tinh thần phải chống chọi quyết liệt,những nội tâm thay phiên dằn xé, những nỗi đau được khuây khỏa, những trống trải được lấp đầy. Để từ đó, thứ nổi lên trên, à không, vượt lên trên bề mặt, là một dáng hình mới, một con người mới, đầy khao khát, đầy niềm tin và ngập tràn tình yêu mới.

At the hideaway of Qui Dinh