Tab khá là đơn giản để đọc và chia sẻ trực tuyến, vì thế chúng ngày càng trở nên thông dụng và thế chỗ cho các bản sheet( bản nhạc có kí tự nốt và dòng kẻ thông dụng) trên các trang mạng, đặc biệt là rất hữu dụng với những người mới chơi nhạc. Các loại tab khác nhau sử dụng các kí tự âm nhạc riêng biệt – ví như piano tabs thường biểu thị các nốt sao cho các nhạc sĩ có thể nhìn rõ ràng vị trí của nốt nhạc và quãng tám trên toàn bộ phím đàn. Hãy xem hướng dẫn dưới đây để bắt đầu học cách đọc tab của piano nhé.
Hãy thử chơi một đoạn piano tabs nhé!
Chia toàn bộ bàn phím đàn ra thành các quãng tám nối liền nhau trên cùng một đường thẳng ở trên tab
Tab của Piano thường được định hình gồm các dãy hàng ngang liên tiếp nhau, mỗi hàng đều được đánh số theo phía bên trái theo thứ tự ở vị trí ngoài cùng bên trái, như thế này:
5|—————————— 4|—————————— 3|—————————— 2|——————————
Mới đầu, bạn sẽ thấy sự thay đổi này có vẻ như chả ăn nhập gì với các phím đen trắng có sẵn trên bàn phím đàn, tab của piano thực sự đang miêu tả các phân vùng khác nhau ở trên toàn bộ phím đàn bằng cách viết ngắn gọn chúng lại. Các con số nằm ở phía trái của các dòng kẻ biểu hiện các quãng tám và các nốt nằm trong quãng đó sẽ được biểu thị ở trên các dòng kẻ bên cạnh con số đó. Các tab của piano đều xác định các quãng tám của chúng dựa trên scale C – bắt đầu từ phía trái ngoài cùng của bàn phím đàn, nốt C đầu tiên cũng bắt đầu cho quãng 8 đầu tiên, và như vậy thì nốt C thứ 2 sẽ bắt đầu cho quãng tám thứ 2 và cứ như thế cho đến nốt C cao nhất.
Lấy ví dụ, cho một tab mẫu có các đường ở trên cùng, các đường được biểu thị cao nhất từ trên xuống sẽ có thứ tự 5, 4, 3, và 2 sẽ là thứ tự của các quãng 8 nhưng thực tế các số thứ tự trên đều có thể bắt nguồn từ nốt C ngoài cùng bên trái, bất kì dòng kẻ nào cũng được. Ví dụ ở trên để chỉ cho bạn thấy rằng không nhất thiết là các tab của piano phải chứa hết các quãng tám ở trên phím đàn mà chúng chỉ cần chứa các quãng tám mà có chứa các nốt được chơi mà thôi.
Xác định vị trí để đánh dấu các nốt nhờ vào quãng tám mà chính nốt đó thuộc về
Từ A cho tới G thì nên được kéo dài ra trên nhiều đường khác nhau của piano tab, như thế này:
5|-a-d-f———————— 4|-a-d-f———————— 3|——-c-D-e-f-G————- 2|—————-f-e-d-c——
Bạn có thể nghĩ là mỗi kí tự nốt sẽ trùng với một nốt trong chuỗi scale! Các kí tự chữ thường biểu thị các nốt tự nhiên( không phải nốt thăng hay giáng), tức là các nốt này có thể hiểu là các phím trắng ở trên bàn phím đàn. Các kí tự chữ in hoa biểu thị các nốt thăng, tức là các phím đen. Ví dụ, “C” là phím đen nằm phía tay phải so của “c”, c này là phím trắng. Các nốt nằm trên đường nào đó của 1 tab thì tức là sẽ được chơi ở quãng tám thuộc về đường đó. Lấy ví dụ, các nốt nằm trên dòng thứ 4 trên một tab mẫu thì sẽ được chơi ở vị trí quãng tám thứ 4 trên bàn phím đàn.
Để đơn giản hóa cách viết và tránh sự bối rối giữa kí tự nốt giáng, bản chất là chữ “b” viết thường, và nốt “b”, thì sẽ không tồn tại các kí tự nốt giáng ở trong tab piano. Thay vào đó, các nốt giáng sẽ được chuyển thành các nốt thăng (ví dụ: D – giáng(“Db”) được viết thành C – thăng “C”)).
Hãy đọc tab từ trái qua phải, tập trung chú ý vào các dấu chặn (được kí hiệu với dấu I’s)
Giống như các đoạn chia nhỏ của bản nhạc thông thường, các tab đều được đọc từ trái qua phải. Nốt xa nhất nằm phía tay trái sẽ được chơi đầu tiên, và cứ tiếp tục theo từng vị thứ các nốt chạy dần sang tay phải. Nếu tab dài hơn so với khung hình của màn hình hoặc trang sách, nó hoàn toàn có thể tự quấn sang trang mới sau mỗi lần chạm tới những dấu mốc – giống như bản nhạc thông thường vậy. Thông thường nhưng không phải lúc nào cũng thế, các tab piano bao gồm các đường dọc đánh dấu các đoạn chắn giữa những mỗi phân đoạn với nhau – và những đoạn chắn này thường hay được thể hiện bằng chữ viết hoa “I’s” hoặc một vệt dọc chắn, chẳng hạn như thế này:
5|-a-d-f———|————— 4|-a-d-f———|————— 3|——-c-D-e-f-|G————- 2|—————|-f-e-d-c—— nếu vậy, hãy xem khoảng trống giữa các đoạn đường chắn dọc như một phân đoạn vậy.
Trong nhiều trường hợp, với các bài hát nhịp 4/4, có những nốt đơn giữa các đường kẻ, với các bài hát nhịp 6/8, có những nốt móc đơn, và cứ thế tiếp tục.
Chơi các nốt nhạc một cách tuần tự theo cách mà bạn đọc từ trái sang phải
Bắt đầu đọc bản tab piano từ trái ở xa nhất và chơi các nốt đúng theo trình tự từ trái sang phải đúng với từng vị trí mà mắt bạn lướt tới. Nếu 2 hoặc nhiều nốt nằm chồng lên nhau trên nhiều dòng kẻ khác nhau thì bạn phải chơi chúng cùng lúc như lúc bạn chơi hợp âm vậy.
– Hãy quan sát một mẫu tab ví dụ dưới đây:
5|-a-d-f———|————— 4|-a-d-f———|————— 3|——-c-D-e-f-|G————- 2|—————|-f-e-d-c——
Chúng ta sẽ bắt đầu chơi từ A nằm trong quãng 5 và A nằm trong quãng 4, sau đó sẽ tới D nằm trong quãng 5 và D quãng 4, sau đó là F quãng 5 và F quãng 4, sau đó là C, D thăng, E, và F để kết thúc một chuỗi nhịp, và cứ thế tiếp tục cho chuỗi nhịp tiếp theo.
Tìm hiểu cách đọc những kí hiệu đặc biệt trên tabs
Đọc những con số được lặp lại ở trên hoặc dưới các dòng tab như beat (nhịp)
Một nhược điểm chung của các tabs đó chính là nó khá khó để thể hiện được toàn bộ giai điệu mà chỉ thông qua mỗi cách thể hiện của các dòng tabs. Bởi vậy, nó sẽ ảnh hưởng đến các đoạn nhịp kéo dài hoặc các nhịp nghỉ, các đoạn tiết tấu nhanh, v.v… Để khắc phục điều đó, một vài người viết tab sẽ thực hiện đếm nhịp của bài hát và ghi chú chúng ở phía trên hoặc dưới các dòng kẻ của tab. Và cái chúng ta có sẽ trông như thế này:
5|-a-d-f———|————— 4|-a-d-f———|————— 3|——-c-D-e-f-|G————- 2|—————|-f-e-d-c—— ||1—2—3—4-|1—2—3—4— Theo đó, các nốt gần như nằm trên khoảng số “1” sẽ gần như nằm trong nhịp đầu, và những nhịp gần như nằm trên khoảng số “2” thì sẽ gần như nằm trong nhịp số 2, và cứ thế đếm tiếp cho các nốt tiếp theo. Đây quả thực không phải là một hệ thống hoàn hảo, nhưng ít nhất nó cũng khắc phục được phần lớn giới hạn mà tab có thể làm được với nhịp của bài hát.
Một số tab piano còn có thêm cả các kí tự nhịp câm. Thường thì, các kí tự nhịp câm này được xác định bằng dấu “&” để có thể tự hiểu và dễ dàng nhận biết được nhịp câm, và nó sẽ được đếm như thế này: “1 và 2 và 3 và 4 và …” theo đó thì nó sẽ được thể hiện trên các dòng tab như thế này:
5|-a-d-f———|————— 4|-a-d-f———|————— 3|——-c-D-e-f-|G————- 2|—————|-f-e-d-c—— ||1-&-2-&-3-&-4-&|1-&-2-&-3-&-4-&
Học cách nghỉ và ngân dài trên các tab piano
Một nhược điểm khác của tab đó chính là nó khá khó để cho thấy thời gian bao lâu để giữ một nốt rõ ràng hoặc nghỉ bao lâu giữa 2 nốt liên tiếp. Một vài tab thậm chí còn không đánh dấu các quãng nghỉ và quãng ngân – sau một nốt tròn, và thực tế, sẽ có khá là nhiều đoạn liên tiếp nhau không ngừng nghỉ. Một số tab có thể sẽ dùng một chuỗi các dấu “>” sau các nốt để thể hiện là nên ngân dài nốt đó. Ví dụ dưới đây:
5|-a-d-f———|————— 4|-a-d-f———|————— 3|——-c-D-e-f-|G————- 2|—————|-f-e-d-c>>>>>> ||1-&-2-&-3-&-4-&|1-&-2-&-3-&-4-& ===>Trong trường hợp này, chúng ta sẽ giữ nốt C cuối từ nhịp thứ 4 cho tới khi kết thúc trường đoạn đó.
Chơi các nốt đã được đánh dấu ở phía trước để tạo nên hiệu ứng ngắt âm
Các nốt bị ngắt âm là mặt trái của các nốt ngân dài – chúng có trường độ ngắn, nghe đanh, bén và bị cắt ngắn. Nhiều bản tab sử dụng các kí tự đánh dấu phía trước nốt nhạc để biểu diễn nốt nhạc đơn đó đã bị ngắt âm. Ví dụ dưới đây:
5|-a.-d.-f.——|————— 4|-a.-d.-f.——|————— 3|——-c-D-e-f|G————- 2|—————|-f-e-d-c>>>>>> ||1-&-2-&-3-&-4-&|1-&-2-&-3-&-4-& ===> Trong trường hợp này, chúng ta chơi hợp âm ở 3 quãng tám đầu tiên dưới dạng bị ngắt âm.
Tìm những kí tự “R’s” và “L’s” ở phía bên trái của tab để hướng dẫn tay nào dùng để chơi
Thông thường nhưng không phải khi nào cũng vậy, các nốt cao hơn trong một đoạn nhạc piano được chơi bởi tay phải, trong khi đó thì các nốt thấp hơn sẽ được chơi bằng tay trái, vì thế chúng ta thường nhận định rằng các nốt cao nhất trong tab sẽ được chơi bằng tay phải và các nốt thấp nhất sẽ được chơi bằng tay trái. Dù vậy, một vài tab sẽ chỉ định chính xác tay để chơi cho một vài nốt nhất định. Trong trường hợp này, trên một dòng kẻ bất kì ở trên tab có kí hiệu “R” ở vị trí ngoài cùng bên trái sẽ được chơi bằng tay phải và nếu thay “R” bằng “L” ở cùng vị trí thì có nghĩa là các nốt trên dòng đó sẽ được chơi bằng tay trái. Ví dụ dưới đây:
R 5|-a.-d.-f.——|————— R 4|-a.-d.-f.——|————— L 3|——-c-D-e-f|G————- L 2|—————|-f-e-d-c>>>>>> Trong trường hợp này, quãng tám thứ 4 và thứ 5 được chơi bằng tay phải, cùng lúc thì quãng tám thứ 2 và thứ 3 sẽ được chơi bằng tay trái.
Hãy chú ý vào kí tự “O” ở phía ngoài cùng bên trái trên dòng kí tự nhịp ở phía dưới cùng của bản tab chỉ đơn giản là để lấp đầy chỗ trống đó và không hề có bất kì một ý nghĩa nào với tab cả.
Với ngưởi mới học chơi piano, có thể sẽ cảm thấy chút bối rối khi đọc tab. Hi vọng hướng dẫn của chúng tôi giúp cho các bạn hiểu rõ hơn và dễ dàng hơn piano tabs.
[gap height=”20px”] [title text=”Các khóa học Piano tiêu biểu tại Việt Thương music school”] [row width=”full-width” padding=”0px 0px 0px 0px”] [col span__sm=”12″] [row_inner] [col_inner span=”1/2″ padding=”0px 0px 0px 20px”] [blog_posts style=”bounce” type=”row” col_spacing=”xsmall” columns=”3″ columns__md=”1″ cat=”60″ posts=”6″ title_size=”xxsmall” title_style=”uppercase” show_date=”false” excerpt=”false” excerpt_length=”14″ comments=”false” image_height=”50%” image_size=”original” text_size=”xsmall”] [/col_inner] [col_inner span=”1/2″ padding=”0px 0px 0px 20px”] [/col_inner] [/row_inner] [/col] [/row]